Gần đây, trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ của các blockchain Layer 1, SUI nổi lên như một hiện tượng thu hút sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng tiền mã hóa. Sự chú ý này được thúc đẩy bởi đà tăng trưởng ấn tượng của giá trị đồng SUI và tổng giá trị tài sản bị khóa (TVL) trong hệ sinh thái Sui. Vậy SUI là gì? Điều gì đã tạo nên sức hút cho dự án này? Hãy cùng Đánh giá coin tìm hiểu nhé.
SUI là gì?
Dựa trên ngôn ngữ lập trình Move, SUI là một blockchain được phát triển bởi các cựu thành viên của dự án Diem (stablecoin đã bị Meta ngừng phát triển). Dự án này tập trung vào việc giải quyết các hạn chế về khả năng mở rộng của blockchain hiện tại, hướng tới việc sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn và tốc độ xử lý giao dịch cao hơn.

Được thành lập bởi đội ngũ đứng sau Diem, một stablecoin không thành của Meta, SUI thường được đem ra so sánh với Aptos. Cả hai đều sử dụng ngôn ngữ Move và Aptos đã từng thu hút sự chú ý lớn nhờ chương trình airdrop hào phóng. Điều đáng nói là SUI đã gọi vốn thành công hơn 336 triệu USD từ các nhà đầu tư lớn ngay cả trong bối cảnh thị trường tiền điện tử ảm đạm năm 2022.
Cấu trúc hoạt động của SUI là gì?
Một giao dịch trên blockchain SUI trải qua 7 bước, mỗi bước được xử lý bởi các thành phần riêng biệt.

- Khởi tạo và ký: Người dùng tạo giao dịch và ký bằng khóa riêng của mình.
- Xác thực ban đầu: Giao dịch được gửi đến một thành phần chuyên trách để kiểm tra tính xác thực cơ bản.
- Kiểm tra và ký bởi Validator: Các Validator (full node) nhận giao dịch và thực hiện các kiểm tra về tính hợp lệ, bảo mật, và chữ ký. Sau đó, họ gửi lại giao dịch đã được ký xác nhận cho người dùng.
- Tạo chứng chỉ giao dịch: Người dùng thu thập chữ ký xác nhận từ nhóm Validator đại diện cho 2/3 tổng số stake trên mạng SUI. Chứng chỉ này xác nhận sự đồng thuận giữa người dùng, Validator ban đầu, và nhóm Validator xác nhận.
- Lưu trữ và kiểm tra chứng chỉ: Người dùng gửi chứng chỉ đã thu thập được cho tất cả các Validator để lưu trữ và kiểm tra.
- Thực thi và xác nhận cuối cùng: Các Validator kiểm tra chứng chỉ và thực hiện các nhiệm vụ tương ứng. Người dùng nhận phản hồi xác nhận từ Validator như bằng chứng hoàn thành giao dịch.
- Điểm kiểm tra và tái cấu hình: Sui tạo ra các điểm kiểm tra cho mỗi cam kết đồng thuận. Các điểm này được sử dụng để quản lý việc tái cấu hình giao thức.
Tóm lại, SUI đơn giản hóa quá trình bằng cách coi mỗi giao dịch như một giao dịch ngang hàng. Validator đóng vai trò là người xác minh và thực hiện các giao dịch song song thông qua cơ chế Byzantine Consistent Broadcast, giúp đạt được thông lượng cao.
Điểm nổi bật của SUI là gì?
Phí gas dự đoán được: Khác với nhiều blockchain khác, nơi phí gas biến động khó lường, Sui áp dụng cơ chế phí gas ổn định hơn. Cụ thể, phí gas được xác định cho mỗi epoch 24 giờ, và các validator chỉ được bỏ phiếu cho một mức phí duy nhất trong mỗi epoch. Cách tiếp cận này giúp người dùng dự đoán chi phí giao dịch và mang lại trải nghiệm mượt mà hơn.
Đồng thuận Narwhal & Tusk: Sui sử dụng cơ chế đồng thuận Narwhal và Tusk để đảm bảo tính an toàn và hiệu suất. Narwhal chịu trách nhiệm đảm bảo dữ liệu luôn sẵn sàng, trong khi Tusk sắp xếp và xác định thứ tự giao dịch, giúp bảo vệ blockchain khỏi các hành vi độc hại từ validator.

Mở rộng thông qua xử lý song song: Sui không đóng gói dữ liệu thành các khối như các blockchain truyền thống. Thay vào đó, Sui xử lý dữ liệu song song, tổ chức thành các đối tượng độc lập thông qua Byzantine Fault-Tolerant (BFT) và Byzantine Consistent Broadcast (BCB). Điều này cho phép Sui đạt được khả năng mở rộng vượt trội.
Ngôn ngữ Move: Kế thừa và phát triển ngôn ngữ Move từ dự án Diem, Sui khắc phục được một số hạn chế của Solidity. Move trao quyền sở hữu thực sự cho người dùng bằng cách cho phép họ định nghĩa tài sản dưới dạng các đối tượng tùy chỉnh.
Hệ sinh thái của SUI là gì?
Theo DefiLlama, hệ sinh thái SUI đã chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc về giá trị tài sản bị khóa (TVL), tăng gấp đôi mỗi tháng và đạt hơn 300 triệu đô la Mỹ vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024. Sự phát triển này được thúc đẩy bởi sự gia tăng mạnh mẽ của nhiều dự án đa dạng trong hệ sinh thái, trải dài từ SocialFi, Name Service, GameFi đến Ví. Một số dự án tiêu biểu đóng góp vào sự tăng trưởng này bao gồm Scallop Lend, NAVI Protocol và Cetus Protocol.
Scallop Lend, với TVL đạt 62,2 triệu đô la Mỹ, là dự án DeFi đầu tiên nhận được tài trợ từ Sui Foundation. Nền tảng cho vay này cung cấp lãi suất vay cạnh tranh và lãi suất cho vay hấp dẫn, với APY staking từng đạt hơn 20%. Ngoài ra, Scallop Lend còn cung cấp công cụ AMM, cho phép người dùng tự quản lý tài sản kỹ thuật số trên một nền tảng thống nhất.

NAVI Protocol, với TVL đạt 53,2 triệu đô la Mỹ, hiện là giao thức cho vay lớn thứ hai trên Sui. Với mô hình lending pool, NAVI Protocol tạo điều kiện cho việc vay và cho vay phi tập trung.
Cetus Protocol, với TVL đạt 47 triệu đô la Mỹ, là một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) sử dụng mô hình AMM. Mục tiêu của Cetus là xây dựng một mạng lưới thanh khoản mạnh mẽ và linh hoạt, nhằm tối ưu hóa trải nghiệm DeFi cho người dùng.
Đội ngũ phát triển dự án SUI
Mysten Labs là công ty phát triển Sui được thành lập bởi các cựu thành viên của dự án Diem Blockchain tại Meta (Facebook). Sau khi Diem bị dừng, nhóm này đã tách ra và phát triển các dự án riêng, bao gồm cả Aptos và Sui. Một số thành viên chủ chốt của Mysten Labs bao gồm:
- Even Cheng: Đồng sáng lập kiêm CEO, từng là Giám đốc Kỹ thuật tại Facebook.
- Adeniyi Abiodun: Đồng sáng lập kiêm CPO, sở hữu kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực kỹ thuật phần mềm.
- Sam Blackshear: Đồng sáng lập kiêm CTO, từng làm việc tại Facebook và Novi.
Nhà đầu tư SUI
SUI đã huy động được tổng cộng 336 triệu đô la Mỹ thông qua hai vòng gọi vốn Series A và Series B. Cả hai vòng này đều được dẫn dắt bởi a16z và FTX Ventures, với sự tham gia của nhiều nhà đầu tư nổi tiếng khác, bao gồm Coinbase Ventures, Lightspeed, Standard Crypto, Franklin Templeton, và Binance Labs.
Lộ trình phát triển của SUI là gì?
Sau thành công trong việc gọi vốn năm 2021, SUI đã đạt được những cột mốc quan trọng trong năm 2022, theo đúng lộ trình đã đề ra.

-
Quý 1/2022: SUI chính thức ra mắt, thu hút sự chú ý của thị trường nhờ những tính năng và khả năng mở rộng đáng chú ý.
-
Quý 2/2022: Dự án triển khai DevNet, công bố tokenomics, chương trình incentive, và các chức năng của token SUI. Đồng thời, Sui cũng cho phép người dùng vận hành node (full node).
-
Quý 3/2022: Incentivized Testnet được ra mắt, kèm theo các hoạt động kiểm thử chức năng và cơ chế hoạt động của mạng lưới. Ví Sui Wallet cũng được giới thiệu, cung cấp các tính năng quản lý tài sản và tương tác với DApps.
-
Quý 4/2022: Sui khởi động chương trình tuyển chọn validator với phần thưởng lên đến 2000 SUI cho mỗi giai đoạn tham gia.
-
Quý 2/2023: Mainnet của Sui được triển khai, cùng với việc niêm yết token SUI trên các sàn giao dịch lớn, bao gồm Binance.
-
Năm 2024: Dự án tiếp tục tập trung vào việc phát triển và mở rộng hệ sinh thái.
Tổng quan về SUI Token
Thông tin cơ bản về SUI Token

- Tên Token: Sui
- Mã Token: SUI
- Blockchain: Sui
- Smart Contract: 0x2::sui::SUI
- Vốn hóa thị trường: $14.14B
- Vốn hóa thị trường pha loãng: $46.98B
- Total Supply: 10,000,000,000 SUI
- Max Supply: 10,000,000,000 SUI
- Circulating Supply: 3B SUI (16/1/2025)
Phân bổ SUI Token

- Sui Foundation: 50%
- Community Access Program: 6%
- Investors: 14%
- Mysten Labs Treasury: 10%
- Early Contributors: 20%
Lịch phát hành SUI Token
Lượng token SUI được phát hành được kiểm soát chặt chẽ, với chưa đến 5 tỷ token được mở khóa cho đến năm 2030, giúp hạn chế lạm phát.

Vai trò của SUI Token
- Thanh toán phí giao dịch: SUI được sử dụng để trả phí cho các giao dịch trên mạng.
- Staking: Người dùng có thể stake SUI để tham gia vào quá trình bảo mật mạng và đạt được sự đồng thuận.
- Quản trị: Token SUI trao quyền biểu quyết cho người nắm giữ, cho phép họ tham gia vào các quyết định quản trị của mạng lưới Sui.
Giao dịch SUI Token ở đâu?
Token SUI hiện có mặt trên nhiều sàn giao dịch tiền điện tử, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua bán. Các sàn giao dịch tập trung lớn như Binance, KuCoin, Bybit, OKX, Huobi và Gate.io đều hỗ trợ giao dịch SUI với khối lượng giao dịch đáng kể và đa dạng cặp giao dịch.
Tuy nhiên, trước khi giao dịch, người dùng nên tìm hiểu kỹ và so sánh các sàn dựa trên các yếu tố như phí, thanh khoản, bảo mật và các tính năng hỗ trợ để lựa chọn sàn giao dịch phù hợp nhất với nhu cầu cá nhân.
Đánh giá tiềm năng của SUI Token?
Ưu điểm của Sui Token (SUI)
- Khả năng mở rộng: Sui được thiết kế để xử lý một lượng lớn giao dịch với tốc độ cao và chi phí thấp nhờ vào kiến trúc sáng tạo và cơ chế đồng thuận độc đáo. Điều này giúp Sui trở nên hấp dẫn cho các ứng dụng đòi hỏi thông lượng cao.
- Ngôn ngữ lập trình Move: Move, ngôn ngữ được phát triển riêng cho Sui (và trước đó là Diem), được thiết kế để an toàn và thân thiện với nhà phát triển hơn, giúp giảm thiểu rủi ro lỗi và lỗ hổng bảo mật.
- Hỗ trợ từ các nhà đầu tư lớn: Sui đã nhận được sự hỗ trợ tài chính đáng kể từ các quỹ đầu tư mạo hiểm hàng đầu, cho thấy niềm tin vào tiềm năng của dự án.
- Hệ sinh thái đang phát triển: Hệ sinh thái Sui đang phát triển nhanh chóng với nhiều dự án đa dạng trong các lĩnh vực như DeFi, GameFi, NFT, v.v.
- Phí gas ổn định: Cơ chế phí gas của Sui giúp giảm thiểu biến động và mang lại trải nghiệm dự đoán được hơn cho người dùng.

Nhược điểm của Sui Token (SUI)
- Dự án còn tương đối mới: Sui vẫn là một dự án tương đối mới và chưa được kiểm chứng hoàn toàn trong môi trường thực tế. Vẫn còn nhiều rủi ro liên quan đến việc áp dụng công nghệ và sự phát triển của hệ sinh thái.
- Cạnh tranh gay gắt: Sui phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các blockchain layer-1 khác, bao gồm cả Aptos, cũng sử dụng ngôn ngữ Move.
- Tập trung: Mặc dù Sui hướng tới phi tập trung, nhưng việc phân phối token ban đầu và ảnh hưởng của các nhà đầu tư lớn có thể đặt ra những lo ngại về mức độ tập trung.
- Rủi ro công nghệ: Luôn tồn tại rủi ro liên quan đến các lỗi hoặc lỗ hổng bảo mật chưa được phát hiện trong nền tảng.
- Biến động giá: Giá của SUI, giống như nhiều loại tiền điện tử khác, có thể biến động mạnh, gây rủi ro cho nhà đầu tư.
Kết luận
Qua bài viết SUI là gì, ta thấy rằng SUI là một blockchain layer-1 triển vọng, hứa hẹn khả năng mở rộng và hiệu suất cao nhờ công nghệ tiên tiến và đội ngũ giàu kinh nghiệm. Hệ sinh thái đang phát triển mạnh mẽ với TVL tăng trưởng ấn tượng và các dự án nổi bật như Scallop Lend, NAVI Protocol, và Cetus Protocol. Tuy nhiên, dự án vẫn còn non trẻ và nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng các rủi ro trước khi đầu tư vào SUI.
Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất thông tin và không phải lời khuyên đầu tư. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định giao dịch và tham khảo ý kiến chuyên gia nếu cần. Chúng tôi không chịu trách nhiệm cho bất kỳ quyết định đầu tư nào của bạn!