Trong hệ sinh thái blockchain, đặc biệt là trên các nền tảng như Ethereum, gas fee (phí gas) là một thuật ngữ quan trọng mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần hiểu rõ. Phí gas đóng vai trò thiết yếu trong việc đảm bảo hoạt động của mạng lưới, khuyến khích các thợ đào (miner) hoặc người xác nhận (validator) xử lý và xác nhận các giao dịch. Vậy gas fee là gì? Hãy cùng Đánh giá coin tìm hiểu ngay nhé!
Gas fee là gì?
Gas fee (hay phí gas) là khoản phí mà người dùng cần trả để hoàn thành giao dịch hoặc tham gia vào các hoạt động DeFi như lending, farming, staking… trên các mạng blockchain có khả năng thực thi hợp đồng thông minh, chẳng hạn như Ethereum, Solana, Polkadot,..
Phí gas đóng vai trò như một khoản thưởng cho thợ đào hoặc validator nhằm khuyến khích họ xác thực và ghi lại các giao dịch, đồng thời giúp giảm thiểu tình trạng spam giao dịch trên mạng lưới. Mức phí này có thể dao động tùy thuộc vào nhiều yếu tố như kích thước giao dịch, chi phí đơn vị gas, độ phức tạp của giao dịch và người dùng hoàn toàn có thể tùy chỉnh phí gas để đáp ứng nhu cầu của mình.
Phí gas được thanh toán bằng native token của từng mạng, ví dụ như ETH trên Ethereum hay SOL trên Solana. Đặc biệt, phí gas có hai thành phần quan trọng mà người dùng cần lưu ý: gas limit và gas price.
Một ví dụ đơn giản trong cuộc sống để bạn so sánh: Giống như việc người dùng cần đổ 0.5 lít xăng để đi được 10 km, với giá xăng là 25,000 VND/lít, họ sẽ phải chi khoảng 12,500 VND cho quãng đường đó. Tương tự, trong blockchain, để thực hiện một hành động như chuyển 10 ETH, người dùng cũng cần trả phí gas được tính dựa trên gas limit và gas price để hoàn tất giao dịch.
Phân biệt gas limit và gas price
1. Gas limit
Gas limit là số lượng gas tối đa mà người dùng sẵn sàng chi trả để thực hiện một hành động hoặc xác nhận một giao dịch trên mạng blockchain. Giá trị của gas limit có thể thay đổi tùy theo loại giao dịch và thời điểm diễn ra, nhưng người dùng có quyền tự thiết lập mức gas limit mà họ mong muốn.
Gas limit đóng vai trò quan trọng trong việc hoàn thành giao dịch, vì nó thể hiện mức độ tài nguyên tính toán cần thiết. Đối với những giao dịch đơn giản như chuyển token từ ví này sang ví khác thì mức gas limit sẽ thấp. Tuy nhiên, nếu giao dịch liên quan đến các hợp đồng thông minh phức tạp hoặc tương tác với nhiều ứng dụng phi tập trung (dApp), nó sẽ yêu cầu mức gas limit cao hơn, tương ứng với lượng tài nguyên tính toán lớn hơn mà giao dịch cần để xử lý.
2. Gas price
Gas price là số tiền mà người dùng sẵn sàng chi trả cho mỗi đơn vị gas và nó được tính bằng đồng coin gốc của blockchain mà giao dịch diễn ra. Việc lựa chọn gas price của người dùng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ xác nhận giao dịch vì các thợ đào hoặc kiểm chứng viên (validator) ưu tiên xử lý những giao dịch có gas price cao hơn, do phần thưởng cho họ sẽ lớn hơn.
Khi người dùng đặt gas price cao, giao dịch sẽ được xác nhận nhanh chóng vì nó hấp dẫn hơn đối với các thợ đào/kiểm chứng viên. Ngược lại, nếu gas price thấp, người dùng có thể phải chờ đợi lâu hơn để giao dịch được xử lý. Điều này cho phép người dùng linh hoạt lựa chọn giữa chi phí và tốc độ. Trong trường hợp không cần thực hiện giao dịch gấp, người dùng có thể tiết kiệm bằng cách đặt gas price thấp hơn.
Trên blockchain Ethereum, gas price thường được tính bằng đơn vị Gwei, với 1 Gwei tương đương 0,000000001 ETH (10⁻⁹ ETH). Ví dụ, thay vì nói gas fee là 0,000000001 ETH, người dùng chỉ cần nói gas fee là 1 Gwei, giúp đơn giản hóa việc biểu đạt và hiểu rõ hơn về chi phí gas.
Công thức tính Gas fee là gì?
Công thức để tính Gas Fee như sau:
Gas Fee = Gas Limit x Gas Price
Với Gas limit của Ethereum là 21,000 và Gas price là 106 Gwei, Gas fee sẽ là:
Gas fee = 21,000 x 106 Gwei = 2,226,000 Gwei ~ 0,002226 ETH.
Điều này có nghĩa là người dùng sẵn lòng chi trả 0,002226 ETH để giao dịch được thực hiện.
Phí gas trên một số blockchain hiện nay
Mỗi blockchain hiện nay đều có cách tính phí gas riêng và phí này luôn được thanh toán bằng đồng coin gốc của blockchain đó. Điều này có nghĩa là khi người dùng thực hiện giao dịch hoặc chuyển token trên một mạng lưới blockchain cụ thể, họ cần sử dụng đồng coin gốc của mạng đó để trả phí gas.
Ví dụ:
- Trên Ethereum, khi thực hiện các giao dịch như mua, bán, hoặc lưu trữ các token ERC20 như ETH, USDT ERC20…, người dùng phải trả phí gas bằng Ether (ETH).
- Đối với Solana, khi giao dịch các token SPL như SRM, RAY…, phí gas sẽ được thanh toán bằng Solana (SOL).
- Trên Binance Smart Chain, nếu giao dịch hoặc lưu trữ các token BEP20, phí gas sẽ được thanh toán bằng Binance Coin (BNB).
Do đó, người dùng luôn cần đảm bảo có đủ lượng coin gốc của blockchain mà họ đang sử dụng để trả phí gas khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào trên mạng lưới đó.
Tại sao chúng ta cần gas fee?
Sau khi đã hiểu rõ các thông tin quan trọng về gas fee là gì, một câu hỏi phổ biến mà nhiều nhà đầu tư đặt ra là tại sao cần phải có gas fee trên blockchain? Việc thu phí gas không chỉ là hình thức thu chi phí từ người dùng mà còn mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng như:
- Hỗ trợ cho Validators/Miners: Gas fee là cách mà người dùng trả tiền cho các validators hoặc miners – những người chịu trách nhiệm xác thực và ghi lại giao dịch trên blockchain. Hoạt động của họ là rất quan trọng để đảm bảo mạng lưới luôn hoạt động ổn định và an toàn.
- Bảo vệ an toàn và bảo mật: Thu phí gas giúp ngăn chặn các hành vi spam giao dịch và những cuộc tấn công từ kẻ xấu. Khi mỗi giao dịch đều yêu cầu một khoản phí, những cuộc tấn công nhằm làm nghẽn mạng sẽ trở nên đắt đỏ và khó thực hiện hơn, từ đó bảo vệ tính bảo mật của blockchain.
- Tạo động lực cho token của Blockchain: Việc yêu cầu trả gas fee bằng đồng token gốc của blockchain giúp tạo ra nhu cầu sử dụng token đó, góp phần vào việc tăng giá trị của token, thúc đẩy sự phát triển ổn định và lâu dài của mạng lưới.
- Đảm bảo sự hợp lý trong việc sử dụng tài nguyên: Cơ chế định giá gas fee giúp ngăn chặn việc lãng phí tài nguyên blockchain vào các hoạt động không hiệu quả. Bằng cách này, các tài nguyên tính toán của mạng lưới được sử dụng tối ưu và chỉ dành cho những giao dịch mang lại giá trị thực sự.
Như vậy, có thể thấy, gas fee không chỉ là chi phí giao dịch mà còn là cơ chế quan trọng giúp blockchain vận hành hiệu quả và an toàn.
4 cách giúp giảm phí gas cho các nhà đầu tư
1. Tối giản hóa các bước giao dịch
Các giao dịch phức tạp thường yêu cầu nhiều tài nguyên tính toán hơn, buộc validators hoặc miners phải xử lý thêm công việc để xác thực giao dịch. Điều này khiến các giao dịch với nhiều bước hoặc có cấu trúc phức tạp phải trả mức gas fee cao hơn so với những giao dịch đơn giản.
Để tiết kiệm gas fee, một biện pháp quan trọng mà bạn có thể áp dụng là tối giản hóa các bước giao dịch. Bằng cách giảm số lượng và mức độ phức tạp của các bước trong giao dịch, bạn có thể làm giảm khối lượng tài nguyên tính toán cần sử dụng, từ đó giảm phí gas. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu chi phí mà còn tối ưu hóa hiệu suất, giúp các giao dịch của bạn diễn ra nhanh hơn và tiết kiệm hơn khi sử dụng các dịch vụ blockchain.
2. Ước tính gas limit cần thiết
Việc đặt gas price cao sẽ giúp bạn được ưu tiên xác thực giao dịch nhanh chóng, trong khi đó, thiết lập gas limit cao hơn mức ước tính giúp đảm bảo rằng giao dịch của bạn không bị từ chối do hết gas giữa chừng. Tuy nhiên, việc đặt quá cao cho cả hai chỉ số này có thể dẫn đến việc bạn phải trả phí gas nhiều hơn so với mức cần thiết.
Để tránh lãng phí gas, bạn có thể sử dụng các công cụ hỗ trợ như BSCscan (cho Binance Smart Chain) hoặc EtherScan (cho Ethereum) để ước tính mức gas limit và gas price tối ưu tại thời điểm giao dịch. Từ đó, bạn có thể điều chỉnh gas limit một cách hợp lý, chỉ cần cao hơn một chút so với mức ước tính để đảm bảo giao dịch hoàn tất mà không bị gián đoạn.
3. Hạn chế thực hiện giao dịch khi gas price quá cao
Như đã đề cập, gas price thường thay đổi tùy thuộc vào nhu cầu giao dịch trên mạng lưới. Khi mạng lưới hoạt động mạnh, gas price có xu hướng tăng lên do có nhiều giao dịch cần xác nhận. Ngược lại, khi mạng lưới ít giao dịch, gas price thường sẽ giảm xuống.
Dựa trên nguyên tắc này, bạn nên tránh thực hiện giao dịch khi gas price đang ở mức cao để không phải chi trả phí giao dịch lớn. Hầu hết các blockchain hiện nay đều cung cấp thông tin cập nhật về gas price, giúp bạn theo dõi và chọn thời điểm giao dịch hợp lý, từ đó tối ưu hóa chi phí. Bằng cách lựa chọn thời điểm thích hợp, bạn có thể tiết kiệm đáng kể khi thực hiện các giao dịch trên mạng blockchain.
4. Tránh nhầm lẫn gas limit/gas price
Gas price và gas limit là hai yếu tố mà người dùng có thể tùy chỉnh khi thực hiện giao dịch trên blockchain. Tuy nhiên, việc nhầm lẫn giữa gas price, gas limit và số lượng token muốn giao dịch có thể dẫn đến việc tiêu tốn quá nhiều gas.
Để tránh tình trạng này, bạn cần kiểm tra kỹ lưỡng các thông tin trước khi tiến hành giao dịch. Hiểu rõ về cách hoạt động của gas price và gas limit sẽ giúp bạn đặt giá trị hợp lý, tránh việc tiêu tốn gas không cần thiết. Bạn cũng nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tùy chỉnh các thông số này, và nếu cần, hãy sử dụng các công cụ hỗ trợ như EtherScan hay BSCscan để ước tính gas fee.
Kết luận
Qua bài viết gas fee là gì của Đánh giá coin, có thể thấy đây là một yếu tố quan trọng trong hệ sinh thái blockchain, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí và hiệu quả của các giao dịch. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ blockchain, việc hiểu rõ về gas fee sẽ giúp bạn thực hiện giao dịch hiệu quả và gia tăng lợi nhuận của khoản đầu tư.
